Kurban nedir, çeşitleri nedir, kimler kesebilir?

Öz: Akıllı, hür, mukim ve dini ölçülere göre zengin sayılan Mümin, ilâhî rızayı kazanmak gayesiyle kurbanını keser. Ramazan-ı şerifte fitre vermeye muktedir (gücü yeten) herkes kurban keser.

Hangi hayvanlar kurban olarak kesilebilir?

Öz: Kurban; Küçük baş dediğimiz, koyun, keçi, büyük baş dediğimiz, sığır, manda ve deveden olur. Küçük başlar tek kişi ile, büyükbaşlar 7 kişiye kadar kurban edilir. Bunların dışındaki hayvanlar kurban olarak kesilemezler. Bu hayvanların kurban olarak kesilebilmesi için, koyun ve keçinin bir, sığır ve mandanın iki, devenin ise beş yaşını doldurmuş olması gerekir. Ancak, 6 ayını tamamlayan koyun 1 yaşını doldurmuş gibi gösterişli olması halinde kurban edilebilir.

Önemli Konu: Bu arada Kurban kesimine katılan herkesin kurban niyeti ile kesmesi gerekmektedir. Kurban kesenlerin birinin et niyetine kesmesi bile kurbanı sahih (kurban sayılmaz) kılmaz.

Kurban edilecek hayvanlar hangi nitelikleri taşımalıdır?

Öz: Kurban edilecek hayvanın, sağlıklı, azaları tam ve besili olması hem ibadet açısından hem de sağlık bakımından önem arz eder. Bu nedenle, kötürüm derecesinde hasta, zayıf ve düşkün, bir veya iki gözü kör, boynuzlarının biri veya ikisi kökünden kırık, dili, kuyruğu, kulakları ve memesi kesik, dişlerinin tamamı veya çoğu dökük hayvanlardan kurban olmaz. Ancak, hayvanın doğuştan boynuzsuz olması, şaşı, topal, hafif hasta, bir kulağı delik veya yırtılmış olması tenasül organının burulmuş, (kısırlaştırılmış) kurban edilmesine mâni teşkil etmez. Doğacak yavruların telef edilmesi söz konusu olduğu için gebe hayvanın kurban edilmesi doğru değildir. Bu nedenle bu duruma da özen göstermek gerekir.

Çok tartışılan bir konu. Şok iğnesi yapılarak kurban kesilir mi?

Öz: Diyanetin bu konuda fetvası var. Olabilir diye. Lakin şahsi fikrim, şoksuz olsa daha makbuldür. Çünkü sok iğnesi ile kurbanın ölme riski çoktur. Ölen bir hayvanin da kesildikten sonra dahi kani akmaz. Dinimizce de kan yemek, içmek haramdır.

Kurban ne zaman kesilir?

Öz: Kurban, Hanif’i Mezhebine göre Eyyam-ı Nahır dediğimiz, kurban bayramının ilk üç gününde kesilir. Kurban kesim vakti, Bayram namazı kılınan yerlerde, bayram namazı kılındıktan sonra, bayram namazı kılınmayan yerlerde ise sabah namazı vakti girdikten yani tan ağardıktan sonra başlar. Bayramın üçüncü günü güneş batıncaya kadar devam eder. Bu süre içinde gece ve gündüz kurban kesilebilir. Ancak kurbanların gündüzleri kesilmesi uygundur. Bayramın birinci günü kesmek daha faziletlidir.

Şafii, Maliki ve Hanbeli mezhebine göre ise kurban bayramın dördüncü günü de kesilebilir.

Kurban keserken nelere dikkat edilmelidir?

Öz: Kurban edilecek hayvana acı çektirilmemeli ve eziyet verilmemelidir. Hayvanlar ehil kişiler tarafından kesilmeli ve kesim işlemi süratli bir şekilde yerine getirilmelidir. Ayrıca, çevre temizliği için gerekli tedbirler alınmalıdır. Hayvanların, birbirlerinin kesimini görecek şekilde yan yana bulundurulmamalarına özen gösterilmelidir.

Kurban kesilirken besmele çekmenin hükmü nedir? Hangi dua okunmalıdır?

Öz: İster kurban niyetiyle olsun ister başka bir amaçla olsun hayvan kesilirken besmele çekilmesi gerekir. Hayvanın kesimi esnasında besmele kasten terk edilirse o hayvanın eti yenilmez. Ancak kasıtsız ve unutularak besmele çekilmezse bu hayvanın eti yenilir.

Kurban keserken abdestli olmak şart mıdır?

Öz: Kurban kesen kişinin abdestli olması şart olmamakla birlikte, kurban bir ibadet olduğu için kesenin abdestli olması daha faziletlidir.

Kadın kurban kesebilir mi?

Öz: Hayvan kesiminde, gerekli yeterlilik ve şartları taşıyan kişi; kadın olsun, erkek olsun kurban kesebilir.

Yolcunun kurban kesmesi gerekir mi?

Öz: Yolcu kurban kesmekle mükellef değildir. Ancak kesmesi halinde sevabını kazanır. Sefer halinde iken kurban kesenler; bayram günleri içinde memleketlerine dönerlerse, yeniden kurban kesmeleri gerekmez. Sefer halinde iken kurban kesmeyip de bayram günlerinde memleketlerine dönenler, kurbanlarını keserler.

Kurban eti nasıl değerlendirilmelidir?

Öz: Hz. Peygamber, kurban etinin üçe taksim edilip, bir bölümünün kurban kesmeyen yoksullara dağıtılmasını, bir bölümünün akraba, tanıdık ve komşularla paylaşılmasını, bir bölümünün de eve ayrılmasını tavsiye etmiştir.

Kurban eti Gayrimüslümlere de verilir

Burada dikkat edilmesi gereken konu Eğer Kurban Adak Kurbanı ise, kurban sahibinin usul ve füruu dediğimiz yani yukarıya doğru anası, babası, nenesi dedesi aşağıya doğru, çocukları ve torunları, evli ise eşi de yiyemez, diğer kurbanlarda bu soy konusu değildir yukarıda belirttiğimiz şekilde dağıtımda yapılır çoğu veya tamamı da verilebilir. Eğer komşu Gayrimüslim ise ona da verilebilir

Kurban derisi nasıl değerlendirilmelidir?

Öz: Kurbanın derisi, bir fakire veya hayır kurumuna verilmelidir. Kurban derilerinin para karşılığında satılması, kurbanın kesimi veya bakımı için ücret olarak verilmesi caiz değildir. Derinin satılması halinde bedelinin yoksullara verilmesi gerekir.

Kaç çeşit kurban vardır?

Öz: Dört çeşit kurban vardır. Udhiyye, (Kurban Bayramı Kurbanı) Hedy, (Şükür) Adak (Nezir), Akika (Nesike) Udhiyye, Kurban Bayramı için kesilen kurbanın adıdır.

Hedy Kurbanı, Temettü ve Kıran Haccı yapan kişilerin, aynı mevsimde Hac ve Umreyi birlikte ifa ettikleri için, kestikleri kurbanlara şükür kurbanı da denilmektedir. Birde Hac esnasında yapılacak hatalara, ya da işlediği suça dair de ceza kurbanı keserler. Bu da Hedy kurbanı olarak addedilir. Bu ceza kurbanın etinden de usul ve füruu yiyemez.

Adak Kurbanı, insanların istek ve dilekleri için niyetlenip kestikleri kurbandır. Kurban kesmeye niyetlenen kişilerin kurban kesmeleri vaciptir. Burada da usul ve füruu geçerlidir.

Akika kurbanları, doğan çocukların için kesilen kurbandır. Doğan çocukların ilk yedi günde saçı kesilerek yapılır. Eğer ilk yedi günde kesemez ise buluğ çağına kadar kesilebilir.

Tüm Kurban çeşitleri keçi, koyun, sığır, manda ve deve gibi hayvanlardan olur ve aynı kurban nitelikleri aranır.  Adak Kurbanı hariç, kesen kişi ve aile de kurbanların etinden yararlanabilir.

Gazetemize kurban ile ilgili açıklamalarda bulunan din alimi Mustafa Öz, Avrupa`da yaşayan Müslümanlara, çocuklarının dinini ve geleneklerini öğrenmesi adına , bir kurbanı burada kesmelerini tavsiye ederek sözlerini noktaladı.

Muhabirce/Murat Pehlivan/ Duisburg