Dünden bugüne Rosetta misyonu
Avrupa Uzay Ajansı ESA`nın 2004 yılında Dünya`ya yaklaşık 510 milyon kilometre mesafede bulunan ve kısaca Tschuri olarak anılan kuyruklu yıldıza gönderdiği uzay aracı Rosetta`nın taşıdığı mini-laboratuar modülü Philae Tschuri`ye inmeyi başardı. Bu tarihi olay insanoğlunun uzay macerası yolunda yeni bir dönüm noktası anlamına geliyor. Philae kuyruklu yıldız Tschuri`yi detaylıca araştıracak. Rosetta misyonu, güneş sisteminin ve hatta Dünya`da canlılığın nasıl oluştuğunu daha iyi anlamamızı hedefliyor.
Tarih tarih Rosetta
Görevi kendisini ve beraberinde taşıdığı Philae`yi sağ salim Tschuri`ye ulaştırmak olan ana araç Rosetta, 10 yıl süren zorlu bir yolculuktan sonra kuyruklu yıldıza vardı. Bu tarihi misyonunun öyküsü şöyle (Frankfurter Allgemeine):
2 Mart 2004 – Rosetta ESA`nın Fransız Guyanası`ndaki roket üssünden başarılı bir şekilde uzaya fırlatılıyor. Araç sakince, ancak bu arada hızı azalarak, uyaz boşluğunda uçuyor.
4 Mart 2005 – Rosetta Dünya`ya yaklaşıyor. Bu arada iyice azalmış olan hızına Dünya`nın çekim alanı ivme kazandırıyor. Bu sayede, araç tekrar uzay boşluğunda uçmayı sürdürebileceği hızı elde ediyor.
25 Şubat 2007 – Rosetta bu kez Mars gezegenine yaklaşıyor ve onun da çekim alanından hız alarak hızını saatte yaklaşık 54000 km`ye artırıyor.
13 Kasım 2007 – Rosetta Dünya`ya tekrar yaklaşıyor ve çekim alanından ikinci kez aldığı hızla yolculuğunu sürdürüyor.
5 Eylül 2008 – Sonrasında Rosetta, Mars ve Jüpiter gezegenleri arasında gök taşlarıyla kaplı bir alana 1300 km kadar yaklaşıyor ve bu yaklaşmayı kazasız belasız atlatarak yoluna devam ediyor.
13 Kasım 2009 – Rosetta Dünya`ya tekrar yaklaşıyor ve üçüncü kez çekim alanından aldığı hızla güneş sistemi içindeki uçuşunu sürdürüyor.
10 Temmuz 2010 – Bu kez Rosetta Lutetia adı verilen asteroit kuşağının yakınından geçiyor ve bu karşılaşmayı da kazasız belasız atlatıyor.
8 Haziran 2011 – Bu tehlikeli manevralarından sonra, Rosetta enerji tasarrufu amacıyla hem kendisinin hem de Philae`nin tüm sistemlerini kapatıyor ve uyku modunu çalıştırarak her ikisi de uykuya dalıyorlar.
20 Ocak 2014 – Rosetta iki yıl sonra uykudan uyanıyor ve tekrar tüm sistemlerini aktif hale getirerek kuyruklu yıldız Tschuri`ye doğru yola koyuluyor.
28 Mart 2014 – Rosetta`nın taşıdığı ve kasım ayında Tschuri`ye inişini gerçekleştireceği “buzdolabı büyüklüğündeki“ Philae uykudan uyanıyor ve tüm sistemlerini aktif hale getirerek ana araç Rosetta`dan ayrılacağı anı bekliyor.
Mayıs 2014 – Artık Rosetta Tschuri`nin görüş alanına girmiştir. Ancak, kuyruklu yıldıza varması için daha 2 milyon km yol kat etmesi gerekiyor.
11 Temmuz 2014 – Rosetta Tschuri`nin 37000 km kadar yakınına ulaşıyor ve kuyruklu yıldızın ilk fotoğraflarını yeryüzüne göndermeye başlıyor.
17 Temmuz 2014 – Rosetta ile Tschuri arasındaki mesafa 12000 km. Aracın gönderdiği fotoğraflardan kuyruklu yıldızın iki parçadan oluştuğunu ve ördek yavrusuna benzediğini görüyoruz.
25 Temmuz 2014 – Rosetta`nın kuyruklu yıldıza mesafesi 2000 km. Bu mesafeden Tschuri etrafı toz ve su buharıyla çevrili bir virgül işaretini andırıyor.
1 Ağustos 2014 – Rosetta kuyruklu yıldızda sıcaklık ölçümleri yapıyor. Tschuri`de ortalama sıcaklık sıfırın altında 70 derece.
6 Ağustos 2014 – Rosetta`nın 10 yıl süren yolculuğu artık son buluyor ve araç Tschuri`ye varıyor. Aracın kuyruklu yıldıza olan mesafesi 100 km. Bu mesafeyi koruyarak, 18 ay boyunca Tschuri`ye konukluk edecek olan Rosetta hemen işe koyularak kuyruklu yıldızın detaylı bir haritasını çıkarmaya başlıyor. Harita verileri sayesinde, bilim adamları da kuyruklu yıldız üzerinde Philae`nin ineceği alanı belirlemeye başlıyorlar.
15 Eylül 2014 – Rosetta kuyruklu yıldızın neredeyse tamamının haritasını çıkarıyor. Kuyruklu yıldızın baş kısmına yakın bir alan Philae`nin ineceği en uygun yer olarak belirleniyor.
12 Kasım 2014 – Philae Rosetta`dan ayrılıyor ve 7 saat sonra Orta Avrupa saatine göre 9.35 sularında Tschuri`ye inmeyi başarıyor. Philae kuyruklu yıldız yüzeyinden örnekler toplayacak ve bunların kimyasal, biyokimyasal ve fiziksel özelliklerini inceleyerek elde ettiği bilgileri hemen 22 km yukarısındaki ana araç Rosetta üzerinden Dünya`ya iletecek. Bu bilgiler bize 28 dakika 20 saniye sonra ulaşıyor.
31 Aralık 2015 – Rosetta`nın ve Philae`nin tarihi misyonları sona erecek. An itibariyle yarım uykuda olan Tschuri ise bu arada güneşe daha da yaklaşacak, aldığı enerjiyle uyanacak ve tekrar gerçek yanar-döner bir kuyruklu yıldıza dönüşerek güneş çevresindeki olağan turunu gerçekleştirecek. Diğer taraftan Rosetta ve Philae, Tschuri`nin güneşe en yakın olduğu andan itibaren yanarak eriyecekler ve “muhtemelen“ güneş tarafından yutulacaklar.
Philae`den son haberler
ESA`dan geçtiğimiz Cumartesi günü (15 Aralık 2014) yapılan açıklamaya göre, Philae`nin kuyruklu yıldız üzerinde bulunduğu alan şu an itibariyle güneş ışığından mahrum. Yakıtı da halihazırda tükenmiş olan Philae`nin güneş enerjisini kullanacağı panelleri de bu durumda devre dışı kalmış durumda, dolayısıyla Philae şu an Dünya ile irtibat kuramıyor. ESA yetkilileri “Philae`nin kuyruklu yıldız üzerindeki bulunduğu alanın güneşe tekrar döneceğini ve böylece pek yakında irtibatın yeniden sağlanacağını“ düşünüyor.
Dr. Ercan Çalışkan-Mehmet Saltürk /Düsseldorf
Fotoğraflar /ESA
