Kıbrıs`ta barışa hiç bu kadar yaklaşılmadı

Resmi ziyaret için Ankara`ya gelen Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri`nin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide, Kıbrıs müzakereleri ve süreçle ilgili değerlendirmelerde bulundu.

Espen Barth Eide, Kıbrıs sorununu nihai olarak çözmek için son yıllardaki en iyi koşulların oluştuğunu belirterek “Kıbrıs konusunda uzun zamandır barışa hiç bu kadar yaklaşılmadı” dedi.

KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ve Güney Kıbrıs Rum yönetimi lideri Nikos Anastasiadis ile sık sık bir araya geldiklerini hatırlatan Eide, “Geçtiğimiz aylarda görüşmelerde elde ettiğimiz başarılar bana cesaret verdi. Bence bu istikamette gidilirse gerçekçi bir şans var. Bu, Kıbrıs sorununu nihai olarak çözmek için muhtemelen son yıllardaki en iyi şans” diye konuştu.

Her iki liderin de görüşmelerde dış etmenlere bakmaksızın geçmişten bu yana süregelen problemlere yeni çözümler bulduklarını ifade eden Eide, süreçte liderler dışında görüşmeleri yürüten her iki kesimin müzakere ekibinin de “sağlam bir güven” zemini oluşturduğuna vurgu yaptı.

Mülkiyet sorunu çözüm için anahtar

Kıbrıs müzakerelerinde ana gündem maddelerinden biri olan mülkiyet sorunuyla ilgili son haftalarda yoğun mesai yaptıklarını belirten Eide, “Şu an yürüttüğümüz müzakerelerde mülkiyet sorunu anahtar konulardan biri. Mülkiyet sorununu tam olarak aşabilirsek çözümün geldiğini de göreceğiz” dedi.

Mülkiyet sorununun çözümü için üç hafta öncesine göre çok daha iyimser olduğunu söyleyen Eide, Kıbrıs`ta yaşayan çok sayıda kişinin günlük hayatını etkilediği için mülkiyetin karmaşık bir konu olduğuna işaret etti.

“Mülkiyet konusunda bir uzlaşmaya varmak için, iki lider ve müzakereci gruplar arasında yavaş ama istikrarlı bir anlayış ortamı inşa ettiğimizi hissediyorum. Daha fazla karmaşaya neden olmak yerine, bu konuda orta yolu bulmalıyız. Yıllarca bu konuda çözüm bulunmasını bekleyen insanları baz aldığımızda, onların taleplerinin yerine getirilebilmesi için bir çeşit uzlaşma zemini bulunabilir.”

Rusya üs kurmak istiyor

Rusya`nın Rum kesiminde askeri üs kurma talebine yönelik soruya Eide, “Şunu söyleyebilirim ki beklediğimiz takdirde, Kıbrıs’ın çevresinde durumu kolaylaştırmayacak bazı farklı eğilimler var. Ama bu konuda benim genel görüşüm jeopolitik gelişmelerdeki argümanların da Kıbrıs sorununa hızlı bir çözüm bulunmasının gerekliliğini ortaya koymasıdır” yanıtını verdi.

Bölgedeki göze çarpan gelişmeleri çok yakından takip ettiğini fakat pozisyonu gereği bu konuda fazla yorum yapamayacağını söyleyen Eide, “Yeni birleşik bir Kıbrıs, komşularla ilişkilerin normalleşmesini sağlayacak. Bu ayrıca bölgede uyuşmazlıklar yerine, entegrasyonun sağlanmasında rol oynayabilir” ifadelerini kullandı.

Eide, Kıbrıs`taki liderlerin yanı sıra adadaki garantör ülkeler Türkiye, Yunanistan ve İngiltere’yle sık sık görüştüğünü belirten Eide, şöyle konuştu: 

“Ankara’da olma nedenim de bu. Londra ile de sık sık görüşüyorum. Yakında Atina’ya tekrar gideceğim. Er veya geç, umarım en kısa zamanda üç garantör ülkeyi müzakere sürecine dahil edebiliriz.” 

Kıbrıs Küresel  yatırım için cazip hale gelebilir

Kıbrıs`ta çözümün her iki kesim için de büyük fırsatlar getireceğini ifade eden Eide, bu durumda, adanın küresel büyük şirketlerin yatırım yapması için cazibe merkezi haline geleceğini savundu. Adanın her iki kesiminden gençlerin daha müreffeh bir yaşam için başka ülkelere yaşamaya gittiğine işaret eden Eide, “Kıbrıs’ın her iki kesimi de ekonomik olarak zor bir dönemden geçiyor” dedi.

Eide, Kıbrıs`ta çözümün, Türkiye’nin de dahil olduğu bütün komşu ülkelere ihracat ve gemicilik sektörünün gelişiminde fırsatlar sunacağı öngörüsünde bulunarak son günlerde gündemde olan hidrokarbon yataklarının da bu vesileyle barışçıl bir şekilde sermayeye dönüşeceğini söyledi.

Kıbrıs`ta, çözümün sadece Türk kesiminin değil, bütün tarafların çıkarına olduğunu belirten Eide, adada birleşmiş bir ekonominin bütün politik engelleri ortadan kaldıracağını savundu.

Türkiye çözüm istiyor

Ankara`daki temaslarda Başbakan Ahmet Davutoğlu ile uzunca bir süre görüşme fırsatı bulduğunu kaydeden Eide, Türkiye`nin çözümden yana duruş sergilediğini ifade etti. 

Eide, “Sayın Davutoğlu benim eski meslektaşım, geçmişte birlikte görev aldık ve birbirimizi çok iyi tanıyoruz. Davutoğlu bana bir kere daha şunu teyit etti ki, Türkiye çözüm istiyor. Belli bir noktadan sonra, garantör ülkeler de müzakere sürecinin içine dahil olacak. Ankara, Londra ve Atina’yı müzakerelerin gidişatıyla ilgili sürekli olarak bilgilendiriyorum. Bu sadece Kıbrıs meselesi değil ayrıca bölgesel ve uluslararası bir sorun” diye konuştu.

Adada yeniden gündeme gelen referandumun takvimiyle ilgili görüşmelerin de olduğu bilgisini veren Eide, adada referandum yapılmasından çok, her iki liderin de ada halkını çözüm konusunda ikna etmesinin öncelikleri olduğunu ifade etti.

Eide, “Eğer bir kesim referandumda “hayır” derse o zaman bu planın işe yaramadığı anlamına gelir. Bu da ciddi bir şekilde fırsatın kaçırılması demektir. Kıbrıs konusunda uzun zamandır barışa hiç bu kadar yaklaşılmadı. Taraflar kartlarını oynayarak her iki toplumdan da referandum için iki “evet” cevabı çıkartabilir. Her iki liderle de yakından çalışıyorum, anlaştıkları ve anlaşamadıkları konular oluyor. Ama müzakerelerde her iki lider de gerçekten bu kez çözüme ulaşmak için çalışıyor” dedi.

2004`te Rumlar “hayır” Türkler “evet” demişti

Eide, 2004 yılındaki halk oylamasına da değinerek”Referandumun yapılacağı belirli bir tarih için baskıda bulunmuyorum. Çünkü aceleci bir çözüm yerine, sağlam bir çözüme ihtiyacımız var. Daha önce birçok defa dile getirdiğim gibi her iki liderin anlaştığı bir dönemde bu fırsatı ve olumlu havayı kullanmak zorundayız. Bu sebeplerden dolayı referandum konusunda net bir tarih veremeyeceğim. Çünkü öncelikle çözüm bulmalıyız. Bizim aradığımız çözüm iki tarafın da `evet` dediği bir çözüm. Liderlerin amaçları kendi aralarında anlaşıp el sıkmak değildir. 2004 Annan planına Türk kesimi `evet` Rum kesimi `hayır` demişti. Dolayısıyla aynı durumla karşılaşmamak için, liderlerin her iki toplumu da ikna edebilmesi gerekmektedir. Anastasiadis şunu biliyor, o başarırsa Akıncı da başaracak, Akıncı da biliyor ki o başarırsa Anastasiadis başaracak.” dedi.

AA/ Ankara