HERTEN- Eğitimci- yazar Bahattin Gemici’nin, 17 Nisan 1940’ta, Hasan Âli Yücel ile İsmail Hakkı Tonguç’un öncülüğünde kurulan köy enstitülerini ve öğrenim gördüğü Hasanoğlan’ı konu alan kitabı Ankara’da, Ürün Yayınları arasında çıktı.
Eğitimci- yazar Bahattin Gemici, 17 Nisan 1940’ta ülkenin 21 bölgesinde kurulan köy enstitülerinde, “İş için, iş içinde, işle eğitim” ilkesiyle yetişen 17 bin yoksul köy çocuğunun öğretmen olarak Anadolu köylerinde aydınlanma ateşini yaktığını, enstitülerin Cumhuriyet eğitiminin en başarılı örneği olduğunu vurguladı.
“Hasanoğlan Destanı” kitabını köy enstitülerinin kurucuları Hasan Âli Yücel ile İsmail Hakkı Tonguç’a, köy enstitülerinde yetişen öğretmenlere adayan Gemici, köy enstitülerinin dünyanın birçok ülkesi tarafından örnek eğitim modeli olarak görüldüğünü, bu başarıda on bine yakın köyü dolaşan İlköğretim Genel Müdürü İsmail Hakkı Tonguç’un payının büyük olduğunu ifade etti. Gemici şunları söyledi:
“Köy enstitüleri bize özgü, yaratıcı, yaşamın içinden kaynaklanan bir eğitim modelidir. İlkel tarımdan modern üretime geçme arayışıdır. Köy enstitüleri insana ve doğaya duyarlı, iyiyi, güzeli ortaya çıkarmanın adıdır. Köy enstitüleri cumhuriyet aydınlanmasıdır; insanımızı kulluktan kurtarma, aklı ve bilimi kullanan yurttaş yetiştirme arayışıdır. Cumhuriyetimizin değerlerini, devrimlerimizi halka ulaştırma modelidir.”
TÜRK EDEBİYATINA BÜYÜK KATKI
Köy enstitülerinde kararların yönetici, öğretici ve öğrenci üçlüsünün katkı ve onayıyla alındığını belirten Gemici; “Milli Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel dünya klasiklerinden 496 yapıtı Türkçeye çevirtmiştir. Her öğrenci yılda 25 klasik yapıt okumakla yükümlüydü. Enstitülerde Fakir Baykurt, Ümit Kaftancıoğlu, Talip Apaydın, Mahmut Makal, Mehmet Başaran, Ali Yüce, Recep Bulut, Selahattin Şimşek, Bekir Semerci, Emin Özdemir, Ali Dündar, Dursun Akçam, Osman Bolulu, Adnan Binyazar, Mevlüt Kaplan, Osman Şahin, Pakize Türkoğlu gibi yazarlar, şairler yetişmiştir. Onların Türk edebiyatına katkıları unutulmayacaktır.” dedi.
ÜRETİME DÖNÜK EĞİTİM
Kitaba deftere dayalı eğitim yerine “iş için, iş içinde eğitim” ilkesinin uygulandığını, yaratıcılığa önem verildiğini belirten Gemici, “Köy enstitüsünü bitiren bir öğretmen sadece ilkokul öğretmeni değildi; aynı zamanda ziraatçılık, sağlık, duvarcılık, demircilik, terzilik, balıkçılık, arıcılık, bağcılık ve marangozluk gibi meslekleri de uygulamalı olarak öğreniyordu. Öğretmenler gittikleri yerlerde modern ve bilimsel tarım tekniklerini öğretiyor; arıcılık bilmeyen köylerde arıcılığı, bağcılık bilinmeyen köylerde bağcılığı başlattığını” söyledi.
MESLEK EĞİTİMİNE ÖNEM VERİLMELİ
Ülkemizde meslek eğitimine gereken önemin verilmesi gerektiğini belirten Bahattin Gemici şu görüşlere yer verdi: “Köy enstitüleri kapatılmayıp yaygınlaştırılarak sürseydi köylerimiz modern tarım ve hayvancılığa kavuşurdu. Ülkemiz insanı etini, pirincini, buğdayını, fasulyesini, nohutunu, ayçiçeğini, pamuğunu, samanını dışarıdan almak zorunda kalmazdı. Köylerimiz boşalmaz, kentleşme sorunları yaşanmaz, kentlerimizin varoşları gecekondularla kuşatılmazdı.
Bilim adamlarımız, üniversitelerimiz, eğitimcilerimiz bize özgü bir eğitim kurumu olan köy enstitüleri deneyiminden yararlanarak çağın gereksinimlerine ve ülkemizin gerçeklerine uygun, üretime dönük yeni bir eğitim modeli üzerinde çalışmalı; çağdaş bir yaklaşımla köy enstitülerinin yanı sıra kent enstitüleri de kurulmalıdır.”
KÖY ÇOCUKLARININ MİRASINA SAHİP ÇIKILMALI
Başta yöre halkı olmak üzere, enstitülerin kurulduğu 21 yerleşim bölgesindeki okullarda okuyan tüm mezunlar ve konuya duyarlı yurttaşlarımız enstitülerinin kültürel mirasına; dikilen ağaçlara, yapılan binalara, bırakılan tarihi anılara sahip çıkmasını isteyen Gemici, “Ülkemizin kalkınması üretime dönük iyi bir eğitimden geçmektedir” dedi.
Hasanoğlan’da edebiyat öğretmenliği yapan yazar Hüseyin Erkan, Gemici’nin kitabından övgüyle söz etti. Şair- yazar Ahmet Özer;“Hasanoğlan Destanı”, Hasanoğlan gerçeğinde Cumhuriyet eğitimine bakışın bir fotoğrafıdır, mutlaka okunmalıdır“ dedi.
YAZAR HAKKINDA
Bahattin Gemici, Ankara / Nallıhan’da doğdu. Hasanoğlan Atatürk İlköğretmen Okulu’nu bitirdi. Ilgaz ve Kurşunlu’da iki yıl öğretmen olarak çalıştıktan sonra Gazi Eğitim Enstitüsü Almanca bölümüne devam etti. 1976ʼda turist olarak geldiği Almanya’da çeşitli işlerde çalıştı. 1977ʼden itibaren Kuzey Ren Vestfalya Eyaleti’nin Herten kentinde 36 yıl öğretmenlik yaptı. Almanya’da yaşayan Türk toplumunun eşit haklara kavuşması için verilen mücadeleye katılan Gemici, çok sayıda derneğin ve girişimin kurulmasında, yönetiminde görev aldı. Irkçılığa ve yabancı düşmanlığına karşı çalışmalar yaptı; seçme ve seçilme hakkı için kampanyalar düzenledi, Türkçemizi yaşatmak için yoğun çaba gösterdi.
Alman Yazarlar Birliği üyesi olan Gemici’nin şiir, öykü, masal ve eğitim konulu 20 kitabı yayımlandı; eserleri dergilerde, antolojilerde, ders kitaplarında, Batı Alman Radyosu (WDR) ile TRT’nin programlarında yer aldı. Gemici’ye dokuz ödül verildi.
Bahattin Gemici’nin Hasanoğlan Destanı isimli yeni kitabı BGemici@aol adresinden temin edilebilir: 176 sayfa, 9.80 Euro. Muhabirce/Foto: Bahattin Gemici özel arşiv- HERTEN
