İrfan Gürdal şeşhaneden komuza Türk dünyası çalgılarını imal ediyor

BİŞKEK – Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesinin (KTMÜ) davetlisi olarak Türkiye’den Kırgızistan’a gelen sanatçı İrfan Gürdal, öğretim görevlisi olarak çalıştığı üniversite bünyesinde kurduğu atölyede Türk dünyası çalgılarını imal ediyor.
MANAS ÜNIVERSİTESİ’NDE ÇALGI YAPIM ATÖLYESİ KURDU
İrfan Gürdal, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi yönetiminin desteğiyle Güzel Sanatlar Müzik Bölümü’nde çalgı yapım, bakım ve onarım atölyesinin kurulduğunu ve Türk dünyası çalgılarının imal ettiklerini anlattı.
2022 yılında üniversitede göreve başladığında atıl durumdaki enstrümanları gördüğünü belirten Gürdal, “Atölyede bu çalgıları tek tek tamir etmeye ve sıfırdan bazı imalatlar yapmaya başladım. Burada Altaylara ait çalgıyı ve Sibirya Türklerine ait şaman davulunu imal ettim” dedi.
Gürdal, onardığı ve imal ettiği Türk dünyasına ait vurmalı, telli, yaylı ve mızraplı çalgıları atölyenin duvarında sergiliyor.
ESKİ TÜRK ÇALGISI “ŞEŞHANE”Yİ İMAL ETTİ
İrfan Gürdal, 17. yüzyılda İstanbul’da, eski kaynaklarda ve Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde geçen “şeşhane” adlı enstrümanı halk çalgıları orkestrasında kullanılmak üzere tasarlayarak imal ettiğini dile getirdi.
“Türkiye’de adı ‘kopuz’ veya ‘şeşhane’ diye geçiyor.” ifadesini kullanan Gürdal, şunları kaydetti:
“Biz, burada yaptığımızın formunu biraz değiştirdiğimiz için adını ‘çertmek’ koyduk. Bu çalgıyı Kırgız geleneksel müzik çalgısı komuza benzettik. Komuzdan farklıdır. En önemli farkı çalgı kapağının bir kısmı deri, diğer kısmı ağaç. Komuz 3 kıllı. Bu, dört telli. Bu dört kıl biraz daha alt tonlar içindir. Tabii ki komuzun yerine koymuyoruz. Orkestrada sadece orta tonların çıkarılması için bir yardımcı çalgı olarak düşündük.”
Bu çalgının Kırgızistan’ın ünlü Kambarkan Etnografya Topluluğu tarafından beğenildiğini belirten Gürdal, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 100. yıl dönümü için Türk dünyasından 12 farklı bölgeye ait 12 şarkıyı seçip komuz, dombra, dutar, saz, ıklığ, kemança çalarak seslendirdiği ve adını “Ata Yurdun Yırları” verdiği albüm ve plak hazırladığını söyledi. İrfan Gürdal, albümde 11 geleneksel müzik ve bir tanesini de kendisinin bestelediği “Türk Oğluyum” adı türküye yer verdiğini anlattı.
Kırgızistan’a zengin birikimle geldiğini dile getiren Gürdal, “Kırgızistan, benim için çok faydalı oldu. Bir sanatçı için sahneye çıkmak kadar güzel bir şey yok. Bunu burada doya doya yaşadığımı söyleyebilirim. Toplumu tanıdım. Hocalık tecrübesi edindim. Buradaki öğrenciler çok saygılı, bilime ve algıya açıklar” ifadelerini kullandı.
İRFAN GÜRDAL KİMDİR?
Erzincanlı sanatçı İrfan Gürdal (58), daha üniversite yıllarındayken Kültür ve Turizm Bakanlığı Türk Halk Müziği Korosu sınavını kazanarak müzik dünyasına girdi.
Saz sanatçısı olarak 2000 yılına kadar görev yapan Gürdal aynı yıl, Kültür ve Turizm Bakanlığı Türk Dünyası Müzik ve Halk Dansları Topluluğu’nun kurucu şefi olarak 2022 yılına kadar çalıştı. 2022 yılında, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi’nde göreve başlayan Gürdal, mesleki uygulama dersinde öğrencilerine Türk dünyasının türkülerini icra etmeyi öğretiyor. Muhabirce/AA – Nazir Aliyev/ BİŞKEK