Haftanın tarihine bakış
Kıbrıs’ta cumhuriyetin ilan edilmesine giden adım, Başbakan Adnan Menderes ile Yunanistan Başbakanı Konstandinos Karamanlis arasında 11 Şubat 1959’da Zürih Konferansı’nda varılan anlaşmayla atıldı.
Başbakanlar 5-11 Şubat 1959 tarihlerinde Zürih’te bir araya geldi. Menderes ve Karamanlis, 11 Şubat’ta üç antlaşma ve bir de centilmenler antlaşmasını kabul edip parafladı.
Zürih’teki görüşmelerin ardından ilki 1955’te yapılan Londra Konferansı’nın ikincisi toplandı. İngiltere Başbakanı Harold Macmillan, Menderes ve Karamanlis’in yanı sıra Kıbrıs’taki toplum liderleri Dr. Fazıl Küçük ile Makarios’un da katıldığı görüşmelerde, Zürih’te varılan anlaşmalar, İngiltere’yi ilgilendiren bazı hükümlerin eklenmesiyle 19 Şubat’ta kabul edildi.
Zürih ve İkinci Londra konferanslarında kurulması öngörülen inceleme komisyonunun çalışmalarını sonuçlandırmasının ardından da 16 Ağustos 1960’ta “Kıbrıs Cumhuriyeti” ilan edildi.
KIBRIS FEDERE DEVLETİ KURULDU
Kıbrıs Türk Federe Devleti, Kıbrıs Otonom Türk Yönetimi Meclisinin 13 Şubat 1975’te yaptığı olağanüstü toplantı sırasında oy birliğiyle alınan karar neticesinde kuruldu.
Rauf Denktaş, Kıbrıs Türk Federe Devleti’nin devlet başkanı oldu. Yasama görevini ise 50 üyeden oluşan bir kurucu meclisin yapacağı bildirildi.
TÜRK KADINI İÇİN DÖNÜM NOKTASI: SEÇME VE SEÇİLME HAKKI
Türk kadını seçilme hakkını ilk kez 8 Şubat 1935’teki milletvekili seçimlerinde kullandı, Meclise 18 kadın milletvekili girdi.
Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi’nin (CKMP) adı ise 9 Şubat 1969’da “Milliyetçi Hareket Partisi” (MHP) olarak değiştirildi ve genel başkanlığa Alparslan Türkeş seçildi.
BELLİ BAŞLI OLAYLAR:
7 Şubat
1640- Padişah Dördüncü Murat öldü, Sultan İbrahim padişah oldu.
1695- Padişah İkinci Ahmet öldü. 50 yaşında tahta çıkan ve dört yıl saltanatta kalan İkinci Ahmet’ten sonra, İkinci Mustafa tahta çıktı.
1914- Charlie Chaplin’in (Şarlo) ilk filmi “The Little Tramp” gösterildi.
1966- Kurtuluş Savaşı komutanlarından, 1949-1950 yılları arasında Genelkurmay Başkanlığı görevini de yürüten Orgeneral Abdurrahman Nafiz Gürman öldü.
1973- Kahramanlık unvanı verilen Maraş’ın adı “Kahramanmaraş” oldu.
1984- ABD’li astronot Bruce McCandless, uzayda ilk kez serbest yürüyüş yaptı.
1992- Avrupa Topluluğu üyesi ülkeler arasında Avrupa Birliğini oluşturan Maastricht Antlaşması imzalandı.
1995- Uzay mekiği Discovery, Rus uzay istasyonu “Mir” ile tarihi buluşmasını gerçekleştirdi.
2006- FIFA Disiplin Kurulu, Türkiye-İsviçre maçı sonrası çıkan olaylar nedeniyle A Milli Takım’a altı maç saha kapatma ve seyircisiz oynama ile 200 bin İsviçre Frangı para cezası verdi.
2007- Bakü-Tiflis-Kars demir yolu projesinin uygulanmasına ilişkin anlaşma Tiflis’te imzalandı.
2016- Mısır’da Askeri Mahkeme, 28 kişinin yargılandığı “İleri Komite Faaliyetleri” olarak bilinen davada Müslüman Kardeşler Teşkilatına (İhvan) yakınlığıyla bilinen “Mısır 25 Ocak” televizyon kanalı sunucusunun da aralarında bulunduğu 8 sanık hakkında idam kararı verdi.
2016- Kuzey Kore, uzun menzilli füzeyle uzaya uydu fırlattı. ABD, Japonya ve Kore’nin çağrısı üzerine BM Güvenlik Konseyi acil toplantı kararı aldı.
2019- Birleşmiş Milletler (BM), Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayetinin, Suudi Arabistan yetkilileri tarafından planlandığını ve Suudi Arabistan’ın Türkiye’nin cinayeti aydınlatma çabalarını ciddi şekilde baltaladığını kaydetti.
2020- Kuruluşunun 100. yılını kutlamaya hazırlanan ve yaptığı yeniliklerle medya sektörüne öncülük eden Anadolu Ajansı, sesli yayıncılığa (podcast) başladı.
2020- Kovid-19 nedeniyle Çin’den her türlü canlı, cansız hayvan, hayvansal ürünler ve yan ürünlerin ithalatı geçici süreyle durduruldu.
2020- Slovenya’nın başkenti Ljubljana’da inşa edilen ve şehrin ilk camisi olma özelliği taşıyan Ljubljana Camisi ve İslam Kültür Merkezi’nde ilk cuma namazı kılındı.
2021- ABD Başkanı Joe Biden yönetimi, BM İnsan Hakları Konseyi’ne tekrar katılma kararı aldı. BM, kararı memnuniyetle karşıladı.
8 ŞUBAT
1870- Kız öğretmen okulu Dar-ül Muallimat açıldı, sınavla okula 32 kız öğrenci alındı.
1921- “Gazi” unvanı verilen “Antep” ilinin adı “Gaziantep” oldu.
1935- Milletvekili seçimlerinde, Türk kadını ilk kez seçme seçilme hakkını kullandı. Meclise 18 kadın milletvekili girdi.
1963- Irak’ta, Abdüsselam Arif önderliğindeki “Baas”çı subaylar yönetimi ele geçirdi, Başbakan Abdülkerim Kasım öldürüldü.
2004- Türk pop müziği sanatçısı Cem Karaca, İstanbul’da 59 yaşında vefat etti.
2015 – Türk sanat müziğinin dev ismi Müzeyyen Senar, İzmir’de tedavi gördüğü hastanede 97 yaşında hayatını kaybetti.
9 ŞUBAT
1881- Rus romancı Dostoyevski öldü.
1920- Fransızlar, Maraş’tan çekilmeye ve Adana bölgesini boşaltmaya başladı.
1934- Türkiye, Yunanistan, Romanya ve Yugoslavya arasında “Balkan Paktı” imzalandı.
1968- Türkiye’de ilk kadın trafik polisi göreve başladı.
1969- Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi’nin (CKMP) adı Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) olarak değiştirildi ve genel başkanlığa Alparslan Türkeş seçildi.
1993- Rallici Renç Koçibey, Gebze yakınlarında trafik kazasında öldü.
2014- İsviçre halkı, AB ülkelerinden göçü sınırlamayı öngören teklifi kabul etti.
2015- G20 Bakanlar ve Merkez Bankası Başkanları Toplantısı’nın ilki İstanbul’da düzenlendi.
2018- FETÖ davasında eski İstanbul Valisi Hüseyin Avni Mutlu 3 yıl 1 ay 15 gün, eski İstanbul Emniyet Müdürü Hüseyin Çapkın 2 yıl 1 ay hapis cezasına çarptırıldı.
2021- Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) Mars’a gönderdiği “Hope (Umut)” adı verilen aracı, başarıyla Kızıl Gezegen’in yörüngesine yerleşti. BAE bunu başaran ilk Arap ülkesi oldu.
10 ŞUBAT
1837- Rus yazar Aleksander Puşkin öldü.
1918- Osmanlı İmparatorluğu’nun 34. padişahı II. Abdülhamid hayatını kaybetti.
1950- Komünistlik suçlamasıyla yargılanan üniversite öğretim üyelerinin davası sona erdi. Behice Boran ve Niyazi Berkes üçer ay hapis cezası aldı. Pertev Naili Boratav beraat etti.
1962- Doğu-Batı arasında casus değişimi yapıldı, Sovyetler Birliği’nde hapis cezası alan ABD’li pilot Gary Powers ülkesine iade edildi.
1979- Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde Türkiye’de ilk kez 1,5 aylık bebeğe açık kalp ameliyatı yapıldı.
1993- Kemal Tahir’in “Yorgun Savaşçı” adlı eserinden uyarlanan filmin 10 yıl önce yakılmaktan kurtulan tek kopyası TRT’de yayımlandı.
1998- Fransa’daki “Sadoul Ödülü”, yönetmenliğini Zeki Demirkubuz’un yaptığı “Masumiyet” filmine verildi.
2005- Pulitzer ödüllü Amerikalı oyun yazarı Arthur Miller öldü.
2017- İngiltere’nin York Üniversitesinden bilim insanları üç farklı tipteki kalp hücresini birleştirerek tek bir nabız gibi aynı anda atabilen yapay kalp dokusu geliştirdi.
11 ŞUBAT
1926- Siirt Milletvekili Mahmut Bey’in (Soydan) kurduğu Milliyet gazetesi yayımlanmaya başladı.
1936- İstanbul’da kar fırtınası: Binalar yıkıldı, 120 tekne battı ve Unkapanı Köprüsü parçalandı.
1945- İkinci Dünya Savaşı sonrasında İngiltere Başbakanı W. Churchill, ABD Başkanı F. Roosevelt ve Sovyetler Birliği Devlet Başkanı J. Stalin’in bir araya geldiği ve “dünya düzeninin esasları”nın belirlendiği Yalta Konferansı sona erdi.
1959- Kıbrıs Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla ilgili Zürih Antlaşması imzalandı.
1961- Adalet Partisi, Ragıp Gümüşpala’nın başkanlığında kuruldu.
1965- ABD Başkanı Lyndon B. Johnson, hava ve deniz kuvvetlerine, Kuzey Vietnam Halk Cumhuriyeti’ndeki askeri hedeflerin bombalanması emrini verdi.
1979- İran’da Humeyni yanlıları başbakanlık binasını ele geçirdi, Şah’ın Başbakanı Bahtiyar istifa etti.
1990- Güney Afrika’da ırkçı rejime karşı savaşan Afrika Ulusal Kongresinin (ANC) lideri Nelson Mandela özgürlüğüne kavuştu.
2001- Türkiye Gazeteciler Cemiyeti başkanlarından Nezih Demirkent vefat etti.
2006- Alman arkeologlar, Şanlıurfa’daki Göbeklitepe’de insanlığın en eski haber sistemi olarak tanımladıkları ve yazının ilkel biçimi olan işaretler buldu.
2008- Almanya’nın Ludwigshafen kentindeki apartmanda 4 Şubat’ta çıkan yangında hayatını kaybeden 9 Türk’ün cenazesi Gaziantep’te toprağa verildi.
2011- Mısır’da 25 Ocak’ta başlayan protesto gösterilerinin ardından Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek, baskıcı politikalarla 30 yıldır sürdürdüğü görevinden istifa etti.
2013- Cilvegözü Sınır Kapısı’nda bomba yüklü araç patlatıldı. Patlamada 3’ü Türk, 11’i Suriyeli 14 kişi hayatını kaybetti, 28 kişi yaralandı. Suriye’deki hastanelere kaldırılan üç yaralının daha ölümüyle saldırıda hayatını kaybedenlerin sayısı 17’ye yükseldi.
2014- Kıbrıs’ta liderler seviyesindeki görüşmeler, yaklaşık 2 yıl aranın ardından Kıbrıs Rum kesiminin ön koşul olarak ileri sürdüğü ortak açıklama metni üzerinde tarafların mutabakata varması sonucu yeniden başladı.
2016- Albert Einstein’in 100 yıl önceki yer çekimi dalgalarının varlığına ilişkin teorisi bilim insanları tarafından tespit edildi.
2017 – İstanbul Ortaköy’de yılbaşı gecesi düzenlenen terör saldırısının faili Abdulkadir Masharipov tutuklandı.
12 ŞUBAT
1804- Düşünür Emmanuel Kant yaşamını yitirdi.
1920- Fransızların Maraş’ı boşaltmasıyla kent işgalden kurtuldu.
1929- Stalin’in sürgün ettiği, eski savaş komiseri Troçki, “İlyiç” adlı şileple İstanbul’a geldi.
1937- Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Selanik’te doğduğu ev, Selanik Belediyesince sahibinden satın alınarak Atatürk’ün emrine tahsis edildi.
1959- Kıbrıs konusunda II. Londra Konferansı başladı.
1961- Yeni Türkiye Partisi, Türkiye İşçi Partisi ve Türkiye Emekçi Partisi kuruldu.
1969- Tiyatro ve sinema sanatçısı, Türk sinemasının “Horoz Nuri”si Vahi Öz öldü.
1971- Türk Otomobil Fabrikası AŞ’nin (TOFAŞ) Bursa’daki otomobil fabrikası açıldı. Tesiste Fiat lisansıyla “Murat 124″ tipi otomobillerin üretimine başlandı.
1976- İstanbul’da tarihi Direklerarası’nın Naşit Tiyatrosu (Turan Sineması), sünger deposu oldu.
1988- Dr. Ziya Özel’in zakkumla kanseri tedavi ettiği iddiasının TRT tarafından “haber” olarak verilmesi yankı uyandırdı.
2012- Amerikalı ünlü pop şarkıcısı Whitney Houston, 48 yaşında hayatını kaybetti. Houston, Los Angeles’ta Beverly Hilton Oteli’ndeki odasında ölü bulundu.
2013- “Kaynanalar” dizisindeki “Nuri Kantar” tiplemesiyle adını duyuran tiyatro sanatçısı Tekin Akmansoy, İstanbul’da tedavi gördüğü hastanede 89 yaşında vefat etti.
2014- Çin ve Tayvan, iç savaşın sona ermesinden bu yana geçen 65 yıllık sürede ilk kez üst düzey görüşmeler yapmaya başladı.
2016- Katoliklerin ruhani lideri Papa Franciscus ve Rus Ortodoks Kilisesi lideri Patrik Kirill, 11. yüzyılda kiliselerin ayrılmasının ardından ilk kez görüştü.
2020- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2020’yi “Patara Yılı” ilan etti.
13 Şubat
1883- Alman besteci Richard Wagner, Venedik’te öldü.
1920- Erzincan düşman işgalinden kurtuldu.
1925- Lozan Konferansı’nda çözümü Türkiye ve İngiltere’ye bırakılan Musul konusunda İngiltere’yle sorun yaşandığı günlerde Şeyh Sait, Doğu’da ayaklanma başlattı.
1934- Şair Cenap Şahabettin 64 yaşında vefat etti.
1943- İlk kadın tiyatroculardan Neyyire Neyir vefat etti.
1949- Fenerbahçe’nin yeni stadı açıldı.
1960- Fransa, BM ile ABD’nin itirazlarına rağmen Büyük Sahra’da atom bombası patlattı.
1967- Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) kuruldu.
1975- Kıbrıs Türk Federe Devleti ilan edildi.
1995- İlk Türk füzesi, Konya-Karapınar Füze Fırlatma Üssü’nden başarıyla fırlatıldı.
2014- Belçika Temsilciler Meclisi, çocuklara ötanazi hakkı tanıyan yasayı kabul etti.
2018- Türkiye’nin yetiştirdiği en önemli dermatoloji uzmanları arasında gösterilen ve tek kolu olmadığı için “Kolsuz Agop” olarak da tanınan Prof. Dr. Agop Kotoğyan, 79 yaşında yaşamını yitirdi.
2021- İstanbul’da 13,5 yıl Büyükşehir Belediye Başkanlığı görevi yürüten Kadir Topbaş, Kovid-19 nedeniyle tedavi gördüğü hastanede 76 yaşında hayatını kaybetti.
2021- Birleşik Arap Emirlikleri, Eylül 2020’de ilişkilerini normalleştirdiği İsrail’e ilk defa büyükelçi atadı. Muhabirce/AA- İsa Toprak/ ANKARA
