Elektronik beyin
Beynimizin düşünme işlevinin matematiksel formülleri olan ve Türkçe`de komutlar dizisi anlamına gelen algoritmalar, bilgisayarla tanıştıgımız ilk günden bu yana, günlük hayatımızın her alanına girmiş durumdalar. Buna en bilindik örnek, internet. En basitinden, diyelim ki Google`da yol tarifi arıyorsunuz veya çöpçatan siteler üzerinden tanışacak veya belki de evlenecek birini… İşte tam burada devreye giren algoritmalar size, (a) izleyeceğiniz yolu veya (b) kiminle tanışacağınızı tayin ediyor.
Bu arada internet devi Google sırrını çok gizli tutsa da, “PageRank-Algoritması“ olarak bilinen bir sistemle çalışıyor. Salt soyut hesaplardan ibaret olmayan bu sistem, özünde “hesabın başladığı yerde anlama (algı) biter” diyen Arthur Schopenhauer`in aklı ve anlayışı birbirinden ayıran temel felsefesine dayanıyor.
Basit bir algoritma örneği:
Bilgisayar ve internetten bu yana algoritmalara “düşünsel anlam“ katarak geliştiren insanoğlu, artık bir “elektronik beyin (e-beyin)” yapma noktasında.
İnsan Beyni Projesi
İnsan Beyni Projesi (Human Brain Projekt), 135 araştırma kurumunda görevli bilim adamının dahil olduğu dev bir proje. Projenin amacı, elverişli algoritmalarla geliştirilecek “süper bilgisayar” bünyesinde, insaninki gibi çalışan (düşünen) bir e-beyin oluşturmak. Beynimizin düşünme işlevi sürecinde nöronların (sinir hücrelerinin) birbirleriyle nasıl iletişim kurduklarını ve bu sürecin hangi tür bir biyomatematiksel ifadeye dayandığını çözüp anlamamızı sağlayacak bu proje, Avrupa Birliği tarafından yaklaşık 1,2 milyar Euro`luk (!) katkıyla destekleniyor. Peki elektronik beyin nelere muktedir olacak, hayatımızda hangi yenilikler/kolaylıklar olacak?
1) Tıbbın hizmetinde e-beyin
Alzheimer ve Parkinson`la birlikte toplam 460 beyin hastalığının nedenleri henüz tam olarak bilinmiyor. E-beyin sayesinde hem beyin hastalıklarının, hem de diğer birçok tehlikeli hastalığın nedenlerini tam olarak anlayabileceğiz, hatta tedavide “elektronik ilaç (e-drug)” dönemi başlayacak. Engelliliğe neden olan duyusal ve zihinsel hastalıklar tarih olacak. Doğumdan itibaren herkesin bir “genetik-kod kartı” olacak. Bu sayede; mesela kansere yakalanma riskimizi, kurtulma şansımızı, ya da doğacak çocuğumuzun cinsiyetini, kaç çocuğa sahip olabileceğimizi veya çocuğumuzun sağlık durumunu çok önceden ögrenebileceğiz. Kısırlık dahil, birçok kalıtsal hastalığın çaresi bulunacak. Tedavi geliştirmeye yönelik tüm deneysel uygulamalarda hayvanlar yerine e-beyin kullanılacak. Ayrıca, vücudumuzda olası tüm zararlı hücreleri veya tümör hücrelerini daha hastalık ortaya çıkmadan önce tanıyan ve yok eden “nano robotlar/polisler” tıbbın hizmetine girecek. Belki de insan ruhunun sırları bile çözülecek.
2) Teknolojik hayatta e-beyin
Hayatımızda temeli “beyin teknolojisi”ne dayanan yepyeni teknolojiler ortaya çıkacak. Bunun en güzel örneklerini bilgi-bilişim ve iletişim dünyasında görecegiz. Mesela; insaninkine benzer bir hafıza taşıyan, insan gibi öğrenip konuşan ve insan gibi davranan “insansı robotlar” olacak. Bunun yanı sıra, beyin teknolojisinin en cazip uygulamalarını şüphesiz ki internet dünyasında göreceğiz. Mesala; “Google aklım-fikrim”, “Google ruhum-ruh halim”, “Google şansım-talihim-kaderim-kısmetım” vs.
Şaka bir yana, şu an için tüm bu tasarılar hayal gibi görünse de; bilim adamlarına göre, elektronik beyin geleceğimize tam analamıyla damga vuracak.
Dr. Ercan Çalışkan/Düsseldorf- Muhabirce
